อยู่ทั้งวัน ยันปิดหน่วย สังเกตการณ์เลือกตั้ง 2566

เลือกตั้ง 66

การเลือกตั้ง 66 เป็นรอบที่ 2 ที่เราจะได้เลือกตั้งใหญ่ จากคราวที่แล้วปี 62 เราก็รู้ว่ามันมีการเล่นลูกไม้เยอะ เสกบัตรเลือกตั้ง กีดกันการเลือกตั้ง เล่นอภินิหารหลายๆ อย่าง แทนที่คนชนะจะได้เป็นรัฐบาลก็ไม่ได้เป็น แล้วก็ต้องอยู่กับลุงตู่มา 4 ปี สิริรวมแล้วมีลุงตู่เป็นนายกมา 9 ปี มันนานมาก แล้วระหว่าง 4 ปีนี้เราได้ติดตามการเมือง ไปม๊อบ อินการเมืองขึ้นเยอะ มารอบนี้เลยตื่นเต้นมากๆ ที่จะได้เลือกตั้งสักที อยากใช้เสียง 4 ปีนี้ภาพรวมในการเมืองมันเปลี่ยนไปเยอะ มันมีอะไรให้ลุ้น เราก็เลยอิน กับการเลือกตั้งครั้งนี้

อยากมีส่วนร่วมมาก อยากอาสา ทำเว็บจับตาดูการเลือกตั้งอะไรแบบนี้ แต่ก็ไม่ได้ไปทำกับแก๊งไหนเลย (มีงานหน้าลากได้นะอยากทำ555) ก็ไม่เป็นไร จนใกล้ๆ เลือกตั้งก็คิดว่าจะไปดูหน่วยใกล้บ้านเนี่ยแหละ เป็นอาสาไปดูดีกว่า ทำได้เท่านี้ก็เอา ไหนๆ ก็ต้องการคนเยอะอยู่แล้วในการจับตาดู

ตอนแรกก็กะว่าจะไปแค่ตอนเย็น ตอนนับคะแนนก็พอ ตอนกลางวันมันคนไปมา ไม่ต้องไปดูมันหรอก แต่ไปๆ มาๆ ก็อยู่ทั้งวันเลย 5555

อบรมอาสาสมัคร

ได้รับ message จากไลน์ We Watch ว่าจะมีการอบรมการสังเกตการณ์เลือกตั้ง ตอน 19:00-20:00 จัดทุกวันจนถึงวันก่อนเลือกตั้ง เราก็ตั้งใจว่าจะเข้าไปเรียนสักวัน จะได้รู้ว่าต้องดูอะไรบ้าง อยากรู้ว่าเขาจะสอนอะไรบ้างด้วย แต่เป็นสัปดาห์ที่แน่นมาก เลยกว่าจะได้เข้าไปเรียนก็วันพฤหัส เลือกตั้งวันอาทิตย์

หลังเรียนเสร็จเลยโพสเลคเชอร์ลง social network นิดนึงว่าเอ้อ ชั้นไปเรียนมานะ เจ๋งปะ ก็มีคนสนใจ และนี่คิดว่าทุกคนที่ออกไปเลือกตั้ง แม้ไม่ได้ไปเฝ้าทั้งวัน มันก็ช่วยสังเกตการณ์ได้นะ เลยอยากทำ infographic ขึ้นมา จะได้เซฟไปเก็บไว้ดูในมือถือได้ ตอนวันจริง จะได้อ้างอิงได้ ว่าต้องดูอะไรบ้าง เลยปั่นขึ้นมาเร็วๆ เป็นอันที่อยู่ในบล็อกนี้ เช็คลิส สังเกตการณ์เลือกตั้ง 2566

แชร์ในทวิตเตอร์ เฟซบุ๊ก ไอจี ทั่วเลย หวังว่าจะกระจายไปให้ถึงคนเยอะๆ ก็ไม่ได้เยอะเท่าไรหรอก แต่มันสร้าง awareness ได้ว่า เราคนเดียว เดี่ยวๆ เนี่ย ก็สามารถช่วยได้ ไม่ได้ต้องทำอะไรเยอะเลย ถ้ามีสักคนเห็นแล้วคิดทำตามได้ ก็เพิ่มจำนวน active citizen ได้ละ มันก็ดีต่อสังคมเรา ที่จะมีคนที่ตื่นตัวและ active ทางกิจกรรมการเมืองเพิ่มขึ้นมา

ก็ได้อยู่นะ มีคนที่สนใจอยู่แล้วแหละ เหมือนเขาเห็นโพสก็ไปกระตุ้น ก็ทักมาถามบ้าง แชร์ต่อบ้าง ดีใจมากๆ ที่เห็นว่ามีคนสนใจเหมือนๆ กัน

วันจริง

มันต้องไปถึงหน่วยก่อน 8:00 เพื่อดูตอนเปิดหน่วย คืนก่อนหน้าตั้งใจว่าจะรีบนอน รีบเคลียร์ทุกอย่างเลย แล้วนอน แต่เอาจริงๆ ตื่นเต้นกับการเลือกตั้งมาก ไถมือถือจนกว่าจะได้นอนจริงๆ ก็ดึกตามปกติ แต่ตั้งนาฬิกาปลุกไว้ 7:00

วันจริงตื่นมา 6:55 นาฬิกาปลุกไม่ได้ทำงาน ลุกไปอาบน้ำแต่งตัวด้วยใจมุ่งมั่นมาก ว่าชั้นจะไปทำภารกิจนี้ ใส่หมวกและเสื้ออาสา แสดงตัวไปเล้ย ให้เขาเห็นๆ ว่าเรามาดู แม่รู้ว่าจะไปเช้าก็ลวกไข่ให้กิน เราก็กินแล้วออกไปหน่วยเลย นั่งวินไป

ไปถึงหน่วยประมาณ 7:30 มีคนอยู่นั่นอยู่แล้วพอสมควรเลย 5-6 คนมั้ง มีคุณป้า และมีพี่สาวคนนึงเดินเข้ามาทักว่ามาสังเกตการณ์เหมือนกันเหรอ มาจากพรรคอะไร เลยได้รู้ว่าคนที่อยู่ตรงนั้นอยู่แล้วเขามาในนามพรรคสีแดงกันได้เงินกันมา แต่เรามาเองมาฟรีไม่มีตัง5555 ก็ผูกมิตร และอยู่กับแก๊งพี่สาวคนนี้ทั้งวันเลย

ช่วงก่อนเปิดหน่วยก็ถ่ายรูปป้ายหน้าหน่วยกับเอกสาร 5/5 ที่บอกว่ามีผู้มีสิทธิ์กี่คน ถ่ายเก็บไว้ แล้วส่งให้ We Watch ในไลน์ ระหว่างนั้นก็มีผู้ใช้สิทธิ์ทยอยมาประปราย ถึงเวลา 8:00 หน่วยเปิด กปน.ก็จะแสดงให้ประชาชนดูว่าหีบเปล่านะ ให้พยาน ซึ่งก็คือผู้มาใช้สิทธิ์ เซ็นเป็นพยาน ก่อนจะปิดหีบ มัดทุกด้าน แล้วก็เริ่มการเลือกตั้ง

ฝั่งผู้สังเกตการณ์จากพรรค เขามีภารกิจ นับคนมาใช้สิทธิ์ ว่ามีกี่คน ก็จะมีกระดาษ ปากกา คอยนับคนกัน แล้วส่งไลน์รายงานทุกๆ 2 ชั่วโมง ส่วนเรามาแบบอิสระ ก็นั่งดูเฉยๆ 5555 ไม่ได้นับกับเขา กระดาษปากกาก็ไม่ได้เตรียมมา ทีแรกกะว่าจะมาแค่เปิดหน่วยแล้วกลับไปนอนบ้านแล้วออกมาอีกทีเย็นๆ พอมีแก๊งนี้อยู่ พี่เขาเอาเก้าอี้จากบ้านมาเผื่อเราด้วยอะ แล้วก็คุยสนุก เลยนั่งด้วยยาวๆ เลย นั่งคุยกัน

จุดที่เรานั่งกันก็จะเป็นจุดที่หันหน้าเข้าหาหน่วย มองเห็นคนเข้าไปใช้สิทธิ์ และหย่อนบัตรได้สะดวก

นั่งดูไปสักพักก็เริ่มแดดร้อน และเราไม่ได้จดจำนวนคนก็เริ่มเบื่อๆ เราเองก็ต้องใช้สิทธิ์เลือกตั้งที่หน่วยนี้เหมือนกัน ตอนสายๆ ที่บ้านออกมาใช้สิทธิ์กันก็เลยใช้สิทธิ์พร้อมกับที่บ้านตอนนั้น ใช้สิทธิ์เสร็จพ่อก็บอกว่า ไปดูอีกหน่วยด้วยสิ ใกล้ๆ กันนี่เอง ก็เลยเออว่ะ ลองเดินไปดูดีกว่า

อีกจุดนึงมี 4 หน่วยเลือกตั้งในจุดเดียวกัน แล้วก็มีผู้สังเกตการณ์จากพรรคนั่งดูกันอยู่ คล้ายๆ กับจุดที่เราอยู่ทีแรก ก็เลยไหนๆ มาแล้ว ถ่ายรูปป้ายไวนิล กับ 5/5 ส่งไลน์หน่อยดีกว่า ก็เจอว่ามีอยู่หน่วยนึงที่ไม่ได้แปะ 5/5 เลยถามประธานหน่วย ว่าเรามาสังเกตการณ์ อยากถ่ายรูปใบนี้ หายไปไหนหว่า หน่วยอื่นเขาแปะหมดเลยนะ ประธานหน่วยก็รู้ตัวว่าลืมทำ แล้วก็เข้าไปทำใบนี้ออกมาแปะให้ ใช้เวลาสักพักเลย เพราะวุ่นอยู่กับผู้มาใช้สิทธิ์ แล้วก็ขอบคุณเราด้วยที่ทักท้วง เป็นจังหวะที่ 1 ที่รู้สึกมีประโยชน์ที่ออกมาสังเกตการณ์ 555 ได้ทักท้วง 1 แมช แล้วก็แวะเข้าห้องน้ำที่จุดนี้เลย เพราะจุดที่เราอยู่มันไม่มีห้องน้ำ ไม่รู้คนอื่นเข้าห้องน้ำกันยังไงเหมือนกัน กปน.ตรงจุดแรก หรือเขาจะเดินมาเข้าตรงนี้กัน ก็ไม่ไกลแต่ก็ไม่ใกล้นะ 555

ดูจนพอใจแล้วก็เดินกลับมานั่งกับแก๊งเดิม มีข้อสังเกตผู้มาใช้สิทธิ์ ก็คือคนมาเยอะสุดตอนเช้าเปิดหน่วย ช่วง 8:00-9:00 คนมาเยอะ ต่อแถวกันยาวเลย บางคนกลับไปก่อนแล้วค่อยมาเลือกใหม่ด้วย เพราะคนเยอะขี้เกียจรอ แต่พอพ้นช่วงเช้าไป คนก็ค่อยๆ มาลดลง คือจำนวนคนมาเลือกตั้งรายชั่วโมงนับจากเช้าไปคือมีแต่ลดลง หมายความว่าคนมาเลือกตอน 9 โมง น้อยกว่ามาตอน 8 โมง และลดลงอย่างนี้ทั้งวัน แม้แต่ชั่วโมงสุดท้ายที่คิดว่าคนน่าจะรีบมากัน เก็บตก น่าจะดีดขึ้น ก็ไม่ดีด จำนวนน้อยสุดของทั้งวันเลย ก็ถ้ารอบหน้าใครอยากไปเลือกตอนคนน้อยๆ ก็ไปบ่ายๆ เย็นๆ ได้เลย แต่อย่าเย็นเกินจนเขาปิดก่อนแล้วกัน 555

พอบ่าย 2 คนซาแล้วอะ แดดก็ร้อน แล้วเราไม่มีภาระต้องนั่งจดจำนวนคนแบบคนอื่น เลยขอตัวกลับบ้านไปเติมน้ำ นอนพักสักหน่อย กะจะกลับมาบ่าย 3 แต่นอนเพลินเกิน 5555 สุดท้ายกลับไป 4 โมง โดนแซวเลยว่านอนไปกี่ตื่น ค่าาา

4 โมงก็คือชั่วโมงสุดท้ายของการเลือกตั้งละ คนมาไม่เยอะ ทะยอยมา และ 5 นาทีสุดท้ายก็ไม่มีใครโผล่มาแล้ว หมดเวลา 5 โมงเย็น กปน. ก็ทำการเตรียมบอร์ดนับคะแนน ย้ายป้ายไวนิลหน้าหน่วยไปไว้ข้างหลังจะได้ไม่บังเรา เขาถามพวกมาสังเกตการณ์ด้วยว่าเห็นกระดานชัดหรือยัง แล้วก็ขยับมาให้ แบบว่าชัดมากๆ มองเห็นได้ใกล้มากๆ ก่อนจะนับคะแนน เขาก็มีการทำลายบัตรลงคะแนนที่เหลือก่อน โดยการใช้ไม้ลิ่มตอกให้เป็นรูให้หมด แล้วเอาเชือกร้อยให้เป็นปึก กระบวนการนี้เราก็สังเกตการณ์ได้ แต่เข้าไปในหน่วยไม่ได้นะ เขาจะขึงเทปกั้นไว้ ณ จุดนี้สิ่งที่ผู้สังเกตการณ์ต้องทำ ก็คือถ่ายรูปพวกนี้แหละ และจับตาดูว่าทำลายบัตรเหลือแล้วนะ แล้วเราก็รอเอกสาร 5/7 ที่จะสรุปว่ามีผู้มาใช้สิทธิ์เท่าไร บัตรถูกใช้ไปกี่ใบ จะได้เอามาเทียบกับตอนจบ แต่ปรากฏว่าเขาไม่แปะ แล้วจะเริ่มนับคะแนนเลย เราเลยยกมือถามว่าจะมีการบอกสรุปไหมว่าผู้มาใช้สิทธิ์เท่าไร เขาก็บอกเดี๋ยวบอกตอนนับเสร็จ เราที่รู้ตามที่อบรมมาว่าเขาต้องแปะตอนนี้ ก็เลย…ปล่อยไป 5555 ไม่ถูกสิ จริงๆ ควรท้วง แต่ตอนนั้นรู้สึกว่าทุกคนจะดูนับคะแนนแล้วอะ พร้อมนับมาก แล้วตลอดที่ดูมาก็ดูปกติดี ไม่มีอะไรผิดสังเกต เราเลยไม่ได้ท้วงอะไร

ตอนนับคะแนน จะนับ 2 อย่างพร้อมกันเลย แบบเขตและบัญชีรายชื่อ แต่ละฝั่งจะมี4 คน
คนที่ 1 หยิบบัตรออกมาคลี่ออก ส่งให้คนที่ 2
คนที่ 2 ขานบัตรดีบัตรเสียเบอร์อะไร ส่งให้คนที่ 3
คนที่ 3 เจาะรูบัตร แล้วเอาบัตรใส่ตะกร้า
คนที่ 4 ฟังคนที่ 2 ขาน แล้วขีดคะแนนที่บอร์ด

เราก็อัดวีดีโอไว้เป็น sample 5 นาที หลังจากนั้นก็ตั้งใจฟัง ตามองหากากบาท ว่าตรงกับหมายเลขที่ขานไหม และก็ขยับสายตาไปดูขีดที่บอร์ด ว่าขีดถูกที่ ตรงกับเบอร์ที่ขานหรือเปล่า

ตรงนี้ได้ท้วงด้วย เขาขานใบแรกบัตรดีเบอร์ 31 (ก้าวไกล เย้) แล้วก็ใบถัดมา ขานบัตรดี 31 มันเลขเดิมมั้ง คนขีดคะแนนก็นิ่ง ไม่ได้ขีดคะแนนที่ 2 เราก็เลยท้วงว่ามันใบที่ 2 แล้วนะ เขาเลยรู้ตัว 555

จากนั้นก็เฝ้าดูไปจนใบสุดท้าย เรายืนดูฝั่งบัญชีรายชื่อ ระหว่างตั้งใจดู ก็มีแอบเหลือบไปมองบอร์ดข้างๆ เหมือนกันว่าใครชนะน้า คะแนนก็สูสีกันอยู่ที่ 1 กับที่ 2 จนฝั่งเขตเขานับเสร็จก่อนก็ได้ยินเสียงคนเฮดีใจกับผล

หลังจากนับคะแนนเสร็จกปน.ให้ผู้สังเกตการณ์ดูว่าจะแย้งไรมั้ย ไม่มีใครแย้งอะไร ก็ทำการนับขีด แล้วสรุปเป็นตัวเลข จากนั้นก็ให้พวกเราเข้าไปถ่ายรูปบอร์ดคะแนนได้ อันนี้คือเอกสาร 5/11

รู้คะแนนแล้วสิ่งที่เราเหลือใน checklist คือใบ 5/7 ที่ตอนปิดหีบต้องแปะแต่เขาไม่ได้แปะ กับใบ 5/18 ที่สรุปคะแนนที่ได้แบบทางการอีกที ตรงนี้รอนาน เพราะต้องคิดเลขให้รอบคอบ แล้วเขียนตัวหนังสือกำกับทุกบรรทัด เช่น 127 ก็ต้องเขียน หนึ่งร้อยยี่สิบเจ็ด แล้วเบอร์มีตั้ง 60 กว่าเบอร์ ตอนนั้นมืดแล้วด้วย ฝนก็ต้องเค้าจะตก ผู้สังเกตการณ์จากพรรคก็เลยมีการทิ้งเพื่อน 55555 กลับกันก่อนแล้วทิ้งตัวแทนไว้คนนึง ฝากถ่ายรูปตอนจบด้วยนะ 5555 เราก็ไม่ได้รีบไร และเป็นอาสาภาคประชาชน อิสระด้วย ถ้าเราไม่ถ่ายแล้วใครล้ะจะมาถ่าย เลยรอจนจบ ได้ช่วยใช้แฟลชจากโทรศัพท์ส่องให้ป้าๆ ถ่ายรูป มีคนซื้อน้ำเย็นมาแจกกปน. แจกเราด้วย รู้สึกอบอุ่น และผูกพันธ์เล็กๆ ที่อยู่ด้วยกันมาทั้งวัน

จริงๆ หลัง 5 โมง เราก็ลุ้นกับการเลือกตั้งกันมากเหมือนกัน ตอนนั้นนิด้าโพลออก สีส้มทั้งตารางเลย นี่ก็ใจเต้น (เรามากาส้มสองใบ ผู้สังเกตการณ์บางคนก็มากาส้มสองใบเหมือนกัน5655555555) ก็ตื่นเต้นกัน ว่าเห้ยยย มันขนาดนั้นเลยนะ แล้วก็ติดตามผลในเว็บ ในไลฟ์กัน ก็เห็นส้มได้คะแนนเยอะมาก ตอนนั้นก็แบบ นายกพิธาแล้วล่ะ ประกอบกับผลในหน่วยเรา มันก็ส้มชนะทั้งคู่ด้วยไง ก็คุยกันเพลินเลย อินเลือกตั้งกันสุดๆ ตอนนับผลในหน่วยเสร็จ ได้ยินคนคุยกันว่านายกพิธา รัฐบาลก้าวไกล แล้วมันปริ่ม ไม่คาดหวังผลลัพธ์ขนาดนี้ไง

ฝนเริ่มตกตอนถ่ายรูปใบสุดท้ายเสร็จพอดี ก็แว้นกลับบ้านตอนนั้น ไม่ทันได้ขอคอนแทคพวกที่นั่งด้วยกันมาทั้งวันเอาไว้ รู้แต่ว่าอยู่ซอยเดียวกันเนี่ยแหละ เพราะเลือกตั้งหน่วยเดียวกัน ถ้ามาอ่านเจอก็แอดเฟรนมาได้นะคะ 5555

กลับมาถึงบ้านก็เพลียยย เพลียแดด อยู่กลางแจ้งมาทั้งวันอะนะ แต่ดูข่าวแล้วมันไม่เหนื่อย มันปลื้มปิติ มันยินดี มันเหมือนอยู่ในความฝัน มันไม่คิดว่าวันแบบนี้มันจะมาถึงเร็วขนาดนี้ รู้สึกว่าประเทศไทยไม่เหมือนเดิมตั้งแต่นับคะแนนไปได้ 1%

ดีใจ ที่ได้ออกมาใช้สิทธิ์ประชาชนตรวจสอบกกต. วันนี้ ได้เจอเพื่อนใหม่ ได้รู้จักใบ 5/5, 5/7, 5/11, 5/18 ไม่คิดว่าจะต้องมารู้อะไรแบบนี้ รู้ไปทำไมอะ จริงๆ ตลกตั้งแต่เราต้องมาระแวงและจับตาดูกระบวนการที่ควรจะโปร่งใสนี้ตั้งแต่แรกละ ตอนไปอบรมยังตลกตัวเองเลย ทำไมต้องมาเรียนอะไรแบบนี้วะ ก็รู้สึกไปสุดดีนะ ที่ได้นั่งเฝ้าหน่วยเลือกตั้งทั้งวัน เลือกตั้งรอบหน้าหวังว่าคงไม่ต้องมาทำอะไรแบบนี้กันมั้ง หรือทำก็ทำแบบ ไม่ต้องตั้งใจมากขนาดนี้อะ 555

อีก 10 ปี 20 ปี มาอ่านบล็อกนี้ หวังว่ามันจะเป็นไรที่เด็กรุ่นนู้นจินตนาการไม่ถึงกันนะ อยากให้รัฐบาลนี้เป็นจุดเริ่มต้นของความเจริญของประเทศไทยค่ะ ฝันที่ไม่กล้าฝัน แต่ว่าเขาก็ให้มาโดยที่ฉันก็แอบฝัน